Τι είναι οι κιρσοί και πώς εμφανίζονται;

Οι κιρσοί είναι μια ασθένεια των φλεβών των κάτω άκρων. Οι φλέβες μας, σε φυσιολογικές συνθήκες, μεταφέρουν το αίμα πτωχότερο σε οξυγόνο πίσω στην καρδιά για να οδηγηθεί στους πνεύμονες και να καθαριστεί. Οι φλέβες των κάτω άκρων, λόγω της όρθιας βάδισής μας, είναι επιβαρυμένες με το να επιστρέφουν ένα μεγάλο όγκο αίματος στην καρδιά. Σε αρκετούς ανθρώπους παρατηρείται εξασθένηση του τοιχώματος των φλεβών στα κάτω άκρα που έχει ως αποτέλεσμα την σταδιακή δυσλειτουργία των φλεβικών βαλβίδων. Κατά συνέπεια η ροή του αίματος αλλάζει σιγά σιγά φορά (προς την περιφέρεια και όχι το αντίστροφο όπως είναι το φυσιολογικό) και αυξάνεται ο όγκος του και η πίεση που ασκείται στο επιφανειακό φλεβικό σύστημα των κάτω άκρων. Το γεγονός αυτό δημιουργεί επιμήκυνση και διαπλάτυνση των φλεβών που βρίσκονται κάτω από το δέρμα μέσα στο υποδόριο λίπος και το φλεβικό αίμα λιμνάζει μέσα σε αυτές. Αυτές λοιπόν οι ορατές ελικοειδείς και διαπλατυσμένες φλέβες είναι οι φλεβικοί κιρσοί. Διαχωρίζονται στους μεγάλους κιρσούς (με διάμετρο άνω των 3mm) και στις ευρυαγγείες. Οι ευρυαγγείες – που είναι γνωστές και ως “σπασμένα αγγεία” ή αραχνοειδείς φλέβες – χωρίζονται με τη σειρά τους σε τηλαγγειεκτασίες, οι οποίες είναι βυσσινί χρώματος ενδοδερμικές φλέβες (εύρους μέχρι 1mm) και δικτυωτές φλεβεκτασίες οι οποίες είναι μπλε χρώματος υποδερμικές φλέβες (εύρους 1-3mm).

Ποιοι είναι οι παράγοντες με τους οποίους σχετίζεται περισσότερο η εμφάνιση των κιρσών;

Οι κιρσοί είναι πιο συχνή πάθηση στο γυναικείο φύλλο από ότι στους άνδρες. Σήμερα, πάσχει μία στις τρεις γυναίκες και ένας στους πέντε άντρες σε κάποιο βαθμό από κιρσούς. Στις γυναίκες μάλιστα το ποσοστό των ευρυαγγειών αγγίζει το 80%. Το διαφορετικό ορμονικό προφίλ των γυναικών σε σχέση με τους άνδρες φαίνεται να ευνοεί την εμφάνιση της νόσου. Η εγκυμοσύνη είναι επίσης μια περίοδος όπου οι φλεβικές παθήσεις χειροτερεύουν ή εμφανίζονται για πρώτη φορά. Πέραν αυτών, σημαντικό βαθμό δείχνει να παίζει και η κληρονομικότητα όπως και η παρατεταμένη ορθοστασία (κυρίως επαγγελματική). Τέλος, επιβαρυντικούς παράγοντες αποτελούν η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή και μία προϋπάρχουσα εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση στο κάτω άκρο.

Ποια είναι τα συμπτώματα των κιρσών;

Πολλές φορές οι κιρσοί παραμένουν για καιρό ασυμπτωματικοί. Σε ασθενείς μάλιστα με ευρυαγγείες το πρόβλημα είναι μόνο αισθητικό και ως τέτοιο απασχολεί τον ασθενή που αναζητά τον αγγειοχειρουργό. Με το πέρασμα του καιρού όμως και την επιδείνωση της ασθένειας οι ασθενείς ξεκινούν και διαμαρτύρονται για αίσθημα βάρους και πρήξιμο στα κάτω άκρα, κυρίως μετά από παρατεταμένη ορθοστασία ή καθιστική στάση, ειδικά όταν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες όπως το καλοκαίρι. Σε δεύτερη φάση προστίθεται στο προφίλ των συμπτωμάτων πόνος ή/και κράμπες, στις γάμπες. Όταν η ασθένεια παραμείνει για χρόνια αθεράπευτη, τότε εμφανίζονται τροφικές διαταραχές στο δέρμα – κυρίως στην περιοχή του έσω σφυρού – και ελλοχεύει κίνδυνος ατροφίας του δέρματος που μπορεί να εξελιχθεί σε υπέρχρωση έκζεμα ή ακόμα και χρόνιο έλκος.

Ποιες είναι οι επιπλοκές των κιρσών;

Η πιο συχνή επιπλοκή των κιρσών είναι η λεγόμενη θρόμβοφλεβλιτιδα, δηλαδή η θρόμβωση των παθολογικών φλεβών που συνοδεύεται από μια εικόνα φλεγμονής κατά μήκος της θρομβωμένης φλέβας. Η συγκεκριμένη επιπλοκή δεν θεωρείται γενικά σοβαρή, πρέπει όμως να θεραπεύεται γιατί συνδέεται με έναν σχετικά αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης συνοδού θρόμβωσης των εν τω βάθει φλεβών του άκρου με απώτερο κίνδυνο πνευμονικής εμβολής. Μία άλλη συχνή επιπλοκή είναι η αιμορραγία από επιφανειακούς κιρσούς, συνήθως μετά από τραυματισμό. Παρόλο που τρομάζει όταν συμβεί επειδή η αιμορραγία είναι συνήθως μεγάλη, αντιμετωπίζεται εύκολα με συμπίεση της φλέβας που αιμορραγεί και άμεση περίδεση του άκρου. Τέλος η παρατεταμένη και αθεράπευτη χρόνια φλεβική ανεπάρκεια μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνιο οίδημα, λευκή ατροφία και τελικά την πολύ σοβαρή κατάσταση που είναι η „ανοιχτή πληγή“ ή αλλιώς φλεβικό έλκος.

Πώς γίνεται η διάγνωση των κιρσών;

Πέρα από την λεπτομερή κλινική εξέταση του ασθενούς η βασική και σχεδόν πάντα μοναδική απαραίτητη εξέταση για τη διάγνωση των κιρσών είναι ο υπέρηχος, το γνωστό σε όλους μας triplex. Με αυτήν τη μέθοδο μπορούν επίσης να χαρτογραφηθούν όλοι οι παθολογικοί φλεβικοί κλάδοι κάτι που είναι απαραίτητο πριν από κάθε χειρουργείο.

Ποια είναι η θεραπεία των Κιρσών;

Η αγγειοχειρουργική προσφέρει σήμερα πολλές πιθανές θεραπείες για την αντιμετώπιση των κιρσών. Εκτός από τη σκληροθεραπεία στην περίπτωση του αισθητικού προβλήματος των ευρυαγγειών, τα προχωρημένα στάδια τις νόσου αντιμετωπίζονται τόσο με κλασικές χειρουργικές μεθόδους όσο και με σύγχρονες αναίμακτες ενδαυλικές μεθόδους. Ο αγγειοχειρουργός θα συμβουλέψει και θα ενημερώσει τον ασθενή για όλες τις μεθόδους με τα αντίστοιχα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, ώστε να επιλεγεί η καλύτερη δυνατή μέθοδος με τις λιγότερες επιπλοκές και τα καλύτερα δυνατά μακροχρόνια αποτελέσματα.